جزیره قشم، به‌عنوان بزرگ‌ترین جزیره خلیج فارس، از دیرباز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مناطق استراتژیک و اقتصادی ایران شناخته شده است.
این جزیره با داشتن منابع طبیعی بی‌نظیر، موقعیت جغرافیایی استثنایی و جاذبه‌های گردشگری فراوان، دارای پتانسیل‌های فراوانی برای رشد و توسعه است که می‌تواند نقشی کلیدی در پیشرفت کشور و به‌ویژه در حوزه‌های اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی ایفا کند.
در ادامه به برخی از مهم‌ترین پتانسیل‌های جزیره جهانی قشم می‌پردازیم.
موقعیت جغرافیایی و استراتژیک
جزیره قشم در مسیر یکی از مهم‌ترین شاه‌راه‌های بین‌المللی کشتیرانی قرار دارد.
قرار گرفتن در دهانه خلیج فارس و نزدیکی به تنگه هرمز، قشم را به یکی از مهم‌ترین نقاط برای ترانزیت و تجارت بین‌المللی تبدیل کرده است.
این موقعیت استراتژیک امکان ایجاد بندرهای آزاد و مناطق ویژه اقتصادی را فراهم کرده و زمینه‌ای برای تبدیل قشم به قطب اقتصادی منطقه فراهم می‌کند.
منابع طبیعی و زیست‌محیطی
قشم با داشتن منابع طبیعی گرانبهایی مانند نفت و گاز، همچنین معادن مختلف، از پتانسیل بالایی برای توسعه صنایع وابسته به انرژی برخوردار است.
همچنین وجود آب‌های آزاد و غنی از ذخایر دریایی، فرصت‌های فراوانی برای توسعه صنعت شیلات و آبزی‌پروری فراهم می‌کند.
در کنار این، قشم یکی از نادرترین مناطق طبیعی جهان است که با داشتن ژئوپارک ثبت‌شده جهانی، غارها، دره‌ها، جنگل‌های حرا و سواحل بکر، قابلیت‌های بی‌نظیری برای جذب گردشگران طبیعت‌دوست دارد.
حفاظت و بهره‌برداری اصولی از این منابع می‌تواند هم به توسعه گردشگری و هم به حفظ محیط زیست کمک شایانی کند.
گردشگری و میراث فرهنگی
جزیره قشم با داشتن جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی بی‌نظیر، یکی از مقاصد مهم گردشگری در ایران و منطقه خلیج فارس محسوب می‌شود.
از جمله آثار تاریخی می‌توان به قلعه پرتغالی‌ها، بندر لافت با بادگیرهای سنتی، و مساجد قدیمی اشاره کرد.
فرهنگ محلی و سبک زندگی مردم بومی نیز از دیگر جاذبه‌های این جزیره است که می‌تواند با توسعه گردشگری فرهنگی و اکوتوریسم، درآمدهای جدیدی برای ساکنان منطقه ایجاد کند.
همچنین با توجه به قرار گرفتن جزیره در مسیرهای تجاری تاریخی و نقش آن در اقتصاد دریایی، قشم می‌تواند به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی گردشگری دریایی و ماجراجویانه معرفی شود.
ایجاد زیرساخت‌های مناسب در این حوزه می‌تواند این جزیره را به مقصدی بی‌بدیل برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کند.
صنایع و مناطق آزاد اقتصادی
جزیره قشم به‌عنوان منطقه آزاد تجاری و صنعتی، از مزایای ویژه‌ای برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برخوردار است.
وجود معافیت‌های مالیاتی و گمرکی، سهولت در فرایندهای تجاری و امکان صادرات و واردات آسان، این منطقه را به مکانی جذاب برای فعالیت‌های صنعتی و تجاری تبدیل کرده است.
توسعه مناطق آزاد می‌تواند به ایجاد شغل و رشد اقتصادی جزیره کمک کند و سرمایه‌های خارجی را به کشور جذب نماید.
علاوه بر این، قشم پتانسیل بالایی در زمینه صنایع انرژی، به‌ویژه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی باد و خورشید دارد که می‌تواند علاوه بر ایجاد درآمدهای پایدار، به حفاظت از محیط زیست نیز کمک کند.
جزیره قشم با داشتن منابع باد و تابش خورشیدی بالا، یکی از مناطق مناسب برای سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های پاک است.
قشم با داشتن ظرفیت‌های علمی و پژوهشی در حوزه‌های مختلفی مانند زیست‌فناوری دریایی، شیلات و منابع طبیعی، می‌تواند به یکی از قطب‌های تحقیقاتی و فناوری تبدیل شود.
ایجاد مراکز علمی و دانشگاهی در این جزیره و تمرکز بر پژوهش‌های کاربردی در حوزه‌هایی مانند محیط زیست، انرژی و علوم دریایی می‌تواند زمینه‌ساز توسعه پایدار و پیشرفت علمی این منطقه شود.
توسعه اجتماعی و فرهنگی
پیشرفت اقتصادی و صنعتی جزیره قشم باید همگام با توسعه اجتماعی و فرهنگی آن صورت گیرد.
بهبود زیرساخت‌های آموزشی، بهداشتی و فرهنگی در این منطقه می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی ساکنان محلی کمک کرده و در عین حال نیروی انسانی مورد نیاز برای توسعه اقتصادی را تأمین کند.
ایجاد فضاهای فرهنگی، مراکز هنری و حمایت از هنرهای محلی از جمله اقداماتی است که می‌تواند باعث رشد اجتماعی و فرهنگی در این جزیره شود.
نتیجه‌گیری
جزیره قشم با دارا بودن تمامی این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌ها، یکی از مناطق استراتژیک و حیاتی برای توسعه کشور است.
استفاده بهینه و اصولی از این منابع و فرصت‌ها می‌تواند نه تنها به رشد اقتصادی و افزایش اشتغال در منطقه کمک کند، بلکه باعث حفظ محیط زیست و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان آن نیز شود.
جزیره قشم می‌تواند با جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و ایجاد زیرساخت‌های مناسب، به یکی از قطب‌های اصلی اقتصادی، گردشگری و صنعتی ایران تبدیل شود و در توسعه پایدار کشور نقشی کلیدی ایفا کند.
یاداشت: عادل تورنگ