رویداد فرهنگی «گماش» با محوریت حفظ میراث ناملموس دریانوردی و لنج‌سازی در خلیج فارس، در کارگاه لنج‌سازی «مام وطن» واقع در روستای تاریخی پی‌پشت جزیره قشم برگزار شد.
به گزارش حرا نیوز، این رویداد با هدف بزرگداشت هویت فرهنگی منطقه و احیای دانش و مهارت‌های بومی در حوزه دریانوردی برگزار شد و میزبان جمع کثیری از پژوهشگران، مستندسازان، هنرجویان و علاقمندان به فرهنگ و تاریخ جنوب ایران بود.
مراسم فرهنگی با حضور فعالان محلی و کشوری، بستری مناسب برای پاسداشت تاریخ و هویت ایرانی در خلیج فارس فراهم کرد و شامل برنامه‌های متنوعی از جمله کارگاه‌های آموزشی، نمایش آیین‌های سنتی، رونمایی از آثار تاریخی و معرفی توانمندی‌های بومی منطقه بود.
اهداف و محورهای اصلی رویداد گماش
رویداد فرهنگی گماش که به معنای مروارید نام‌گذاری شده است، با رویکرد حفظ و معرفی فرهنگ بومی منطقه برگزار شد. این رویداد با هدف:
• پاسداشت گنجینه‌های انسانی و مفاخر لنج‌سازی و دریانوردی جزیره قشم،
• احیای دانش و مهارت‌های بومی لنج‌سازی به عنوان یک میراث ناملموس،
• ایجاد پل ارتباطی میان فعالان حوزه دریانوردی و تبادل تجربیات،
• حفظ و انتقال میراث فرهنگی خلیج فارس به نسل‌های آینده،
• و معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، اقتصادی و گردشگری منطقه برگزار شد.
برنامه‌های رویداد گماش
این رویداد شامل بخش‌های متنوعی بود که هرکدام جلوه‌ای از غنای فرهنگی و تاریخی منطقه خلیج فارس را به نمایش گذاشت. از جمله برنامه‌های این رویداد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
کارگاه‌های آموزشی و مهارتی
• آشنایی با ماکت‌سازی لنج‌های سنتی: آموزش ساخت ماکت لنج به هنرجویان و بازدیدکنندگان،
• گره‌های دریایی و کاربردهای آن‌ها: نمایش تکنیک‌های گره‌زنی در دریانوردی،
• صنایع دستی دریایی: آشنایی با صنایع دستی مرتبط با لنج‌سازی و دریانوردی،
• فرصت‌ها و چالش‌های اقتصاد دریاپایه: برگزاری نشست‌هایی درباره نقش اقتصاد دریانوردی در توسعه پایدار منطقه.
آیین‌ها و مراسم بومی
• اجرای موسیقی محلی از جمله قطعه «هویامال» و آواهای سنتی دریایی،
• برگزاری مراسم «رزیف» به عنوان یکی از آیین‌های اصیل مردم جنوب،
• تقدیر از پیشکسوتان و مفاخر حوزه لنج‌سازی و دریانوردی،
• رونمایی از جاده دریایی ابرایشم و کتاب «جهاز هوزاری» نوشته رشاد عقیلی.
نمایشگاه‌های تخصصی
در بخش نمایشگاهی این رویداد، ابزارهای سنتی لنج‌سازی از جمله «اشکنه» (چکش چوبی)، «میشار» (اره) و «گُبان» (تراز)، انواع چوب‌های مورد استفاده مانند «ساج هندی» و مدل‌های مختلف لنج‌های باری و صیادی به نمایش درآمدند.
لنج‌سازی؛ میراثی کهن و پیونددهنده فرهنگ‌ها
صنعت لنج‌سازی که قدمتی چند صد ساله در خلیج فارس دارد، در سال ۲۰۱۱ به عنوان میراث ناملموس در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
این صنعت به واسطه ارتباطات فرهنگی و تجاری منطقه، همواره نقشی کلیدی در توسعه اجتماعی و اقتصادی جنوب ایران ایفا کرده است.
لنج‌سازی سنتی در کارگاه‌های روستاهای «پی‌پشت»، «گوران» و «سرریگ» همچنان به عنوان یکی از اصلی‌ترین صنایع بومی جزیره قشم شناخته می‌شود.
اهمیت ثبت جهانی لنج‌سازی و دریانوردی
ثبت این هنر در یونسکو، گواهی بر اهمیت آن به عنوان یک گنجینه فرهنگی و تاریخی است که نقش مهمی در هویت‌بخشی به مردم منطقه و انتقال دانش آن به نسل‌های آینده دارد.
این هنر که از دیرباز توسط استادان این حوزه به فرزندانشان منتقل می‌شد، علاوه بر ایجاد اشتغال، نمایانگر ارتباط عمیق مردم جنوب ایران با دریا است.
جزیره قشم؛ مهد تمدن دریایی خلیج فارس
جزیره قشم با وسعت ۱۵۰۰ کیلومتر مربع و ۳۰۰ کیلومتر خط ساحلی، به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی و اقتصادی خلیج فارس شناخته می‌شود.
کارگاه‌های متعدد لنج‌سازی، بازارهای محلی و ظرفیت‌های بی‌نظیر گردشگری این جزیره، فرصت‌های بسیاری را برای معرفی تاریخ و فرهنگ ایران به جهان فراهم کرده است.
رویداد فرهنگی «گماش» با محوریت پاسداشت میراث فرهنگی و تاریخی خلیج فارس، نشان‌دهنده اهمیت حفظ هویت و تاریخ این منطقه است.
این رویداد که با استقبال گسترده مردم و مسئولان برگزار شد، گامی موثر در راستای احیای میراث ناملموس دریانوردی و معرفی فرهنگ غنی جنوب ایران به شمار می‌رود.